Często otaczamy hieny aurą tajemniczości, podziwiając ich niesamowitą siłę i charakterystyczną hienę, przypominającą ludzki śmiech. Jednak rzadko mamy okazję dowiedzieć się o nich więcej. Nasza wiedza na ich temat jest zazwyczaj ograniczona i czasami oparta na błędnych informacjach. W związku z tym, warto bliżej przyjrzeć się fascynującemu, autentycznemu światu afrykańskich hien.
Hieny są często mylnie kojarzone z dzikimi psami ze względu na swoje zewnętrzne podobieństwo. Naukowcy jednak dowodzą, że genetycznie są one zdecydowanie bliższe kotom. Cała rodzina hienowatych (Hyaenidae) jest klasyfikowana do podrzędu kotokształtnych (Feliformia). Rodzina mangustowatych (Herpestidae) jest najbliższym krewnym hienowatych. Pięć gatunków należy do rodziny hien, różniąc się między sobą rozmiarami i wyglądem: cętkowana (Crocuta crocuta), pręgowana (Hyaena hyaena), brunatna (Hyaena brunnea), grzywiasta (Proteles cristata) oraz wymarła jaskiniowa (†Crocuta crocuta spelaea).
Wygląd hien jest charakterystyczny – ich przednie łapy są znacznie dłuższe i mocniej zbudowane niż tylne, co daje wrażenie, jakby zwierzęta te stale kucały. Hiena cętkowana, największy i najbardziej znany gatunek, waży między 40 a 86 kg. W odróżnieniu od innych gatunków, samice hien cętkowanych są większe i około 10% cięższe od samców. Dominują one w stadzie, a najsilniejsza samica pełni rolę lidera. Znane są ze swojej agresji i posiadają nawet imitację penisa samca, co jest cechą unikalną wśród zwierząt. Na drugim miejscu pod względem wielkości jest hiena brunatna (34-73 kg), a następnie pręgowana (26-42 kg). Najmniejszym gatunkiem jest hiena grzywiasta, ważąca od 8 do 14 kg.
Hieny to mieszkańcy różnorodnych obszarów Afryki, potrafiące dostosować się do niemal każdego środowiska – od sawann, przez lasy i pustynie subsaharyjskie, aż po tereny górskie (do ok. 4 tys. m n.p.m.). Pomimo powszechnej opinii, hieny nie są tylko padlinożercami – potrafią również skutecznie polować, nawet na tak duże i potężne zwierzęta jak bawoły afrykańskie, nosorożce czy hipopotamy. Kilka hien jest w stanie zaatakować a nawet zabić lwa. Poza zwierzętami kopytnymi, dieta hien obejmuje również ptaki i ich jaja, jaszczurki, węże, ryby, owady, a nawet szakale, lisy i jeżozwierze.
Hiena cętkowana jest zdolna do gonienia swojej ofiary z prędkością ok. 60 km/h. Jej szczęki należą do jednych z najmocniejszych na świecie, co umożliwia jej miażdżenie kości i kopyt swojej zdobyczy. Ciekawostką jest fakt, że protele są owadożerne i potrafią zjeść około 30 tysięcy termitów w jedną noc, prowadząc przy tym nocny tryb życia.